Een alvleeskliertransplantatie: iets voor jou?

Helaas heb je als je diabetes type 1 hebt kans op stoornissen in de organen en bloedvaten die kunnen leiden tot een gestoorde nierfunctie, een verminderd gezichtsvermogen, zenuwstoornissen of langzaam genezende wondjes aan de voeten. Deze stoornissen vormen een grote bedreiging voor de gezondheid. Om dit te voorkomen let iemand met type 1 diabetes zo goed mogelijk op de voeding, beweging en de insuline-toediening om zo normaal mogelijke bloedsuikerwaarden na te streven. De ene dag lukt dit beter dan de andere dag. Een dagje wat minder goede waardes zal dan ook niet direct tot orgaanstoornissen leiden, maar gebeurt dit structureel, dan kunnen er problemen ontstaan.

Soms kan de situatie dusdanig ernstig zijn dat ondanks een goed dieet en insulinetherapie het niet lukt om de bloedsuikerwaarden te normaliseren. Een pancreastransplantatie kan er in zulke uitzonderlijke situaties voor zorgen dat de bloedsuikerwaarden weer genormaliseerd worden, je bent ‘genezen’ van type 1 diabetes.

Echter is een pancreastransplantatie nooit een standaardbehandeling van type 1 diabetes, het is een hele zware en grote operatie. De operatie duurt ongeveer acht uur waarbij de getransplanteerde patiënt na de operatie voor een aantal dagen bewaakt en verzorgd wordt op de Intensive Care afdeling. Ook het herstel kent een lange weg; je moet al gauw rekenen op een herstelperiode van 6 maanden tot 1 jaar. Na transplantatie moet iemand de rest van zijn/haar leven medicatie slikken om afstoting van het nieuwe orgaan te onderdrukken. Dit zijn zeer zware medicijnen; deze zorgen niet alleen dat de afstoting van het nieuwe orgaan wordt afgeremd, maar zij remmen ook het afweersysteem af die ons lichaam beschermt tegen virussen en tegen bacteriën. Hierdoor heb je als getransplanteerde een verhoogd risico op het ontstaan van infecties, maar ook bepaalde vormen van virusgerelateerde kanker. De beslissing om over te gaan op een pancreastransplantatie gebeurt dan ook alleen bij patiënten met zeer ernstige diabetesproblemen. Het is een zeer grote en weloverwogen beslissing die niet zomaar gemaakt wordt.

Wie komen in aanmerking voor een pancreastransplantatie?

Iemand met type 1 diabetes die hypo´s niet meer voelt aankomen en daardoor mogelijk in een coma terecht komt of al is gekomen. Maar ook mensen met type 1 diabetes waarbij de zenuwen al ernstig beschadigd zijn en die last hebben van erge pijnen en ernstige gevoelsstoornissen kunnen in aanmerking komen voor een pancreastransplantatie. Deze groep patiënten hebben door hun hypo-problematiek een dusdanig lage levenskwaliteit waardoor zij op de wachtlijst worden geplaatst. In de meeste gevallen wordt er besloten tot kan een gecombineerde nier-pancreastransplantatie, omdat in veel gevallen de nieren eveneens zijn aangetast.

Wachtlijst

Wanneer er besloten is om over te gaan tot een transplantatie, word je op een wachtlijst gezet. Wanneer je op deze wachtlijst staat moet je altijd bereikbaar zijn voor het geval er een orgaan beschikbaar is.  De verdeling van de donororganen gebeurt door de Europese organisatie Eurotransplant. Eurotransplant is een serviceorganisatie voor de samenwerkende transplantcentra, laboratoria en donorziekenhuis binnen acht landen: België, Duitsland, Kroatië, Hongarije, Luxemburg, Nederland, Oostenrijk en Slovenië. Eurotransplant zet zich in voor het mogelijk maken van de beste match tussen het donororgaan en de ontvangende partij. Het zoeken van de juiste match gebeurd met behulp van een complex computerprogramma waarbij voor elk beschikbaar orgaan een matchlijst is opgesteld. Er staan zo´n 15.000 mensen aangemeld op de wachtlijst. De grootte van de groep patiënten maakt het mogelijk om voor bijna elk donororgaan een geschikte ontvanger te vinden. Deze video geeft een indruk van de werkzaamheden bij Eurotransplant.

Zoals bij elke transplantatie bestaat er het risico op afstoting of infectie. Bij een pancreastransplantatie is er een verhoogde kans op een pancreasontsteking, dit komt doordat de pancreas snel ontsteekt bij manipulatie. Indien de operatie en de herstelperiode goed zijn verlopen is iemand genezen van type 1 diabetes en zal de zenuwpijn een stuk minder of helemaal weg zijn. Na 10 jaar is nog 90% van de getransplanteerde pancreassen in goede staat.

Huidige cijfers

In Nederland wonen momenteel 17 miljoen mensen en eind 2015 stonden er 1694 mensen geregistreerd op de wachtlijst voor verschillende organen. In 2015 zijn er zijn er 756 mensen getransplanteerd met organen van overleden donoren. Er zijn binnen de Eurotransplant-regio in 2015 175 mensen getransplanteerd met een pancreas-nier, 13 mensen met enkel een pancreas en 67 met alleen pancreaseilandjes. Van deze groep waren dit 35 mensen in Nederland. Nog altijd zijn er meer mensen in afwachting op een orgaan ten opzichte van het aantal beschikbare donoren.

Kun je met type 1 diabetes ook orgaandonor zijn?

In Nederland dien je jezelf als donor te registreren. Twijfel je hierover of wil je je laten registeren, bekijk dan de website van de Nederlandse Transplantatie Stichting. Als je type 1 diabetes hebt kun je je ook laten registreren in het donorregister. Type 1 diabetes is geen contra-indicatie voor orgaandonatie, maar het kan echter wel zorgen voor aantasting van de organen, zoals bijvoorbeeld de nieren. Afhankelijk van de grootte van de weefselschade die door de diabetes zijn opgetreden wordt besloten of (bepaalde) organen wel of niet gebruikt zullen worden voor donatie.

Meer lezen over een eilandjestransplantatie? Klik hier!

Bronnen: www.eurotransplant.org en www.uza.be