Q&A met Martyn – Het roer om, hoe doe je dat?

“Ik verwaarloos mijn type 1 diabetes op het moment, maar hier probeer ik verandering in te brengen. Ik weet alleen niet hoe. Ik vind het gewoon heel lastig. Hoe heb jij uiteindelijk het roer omgegooid zodat je je diabetes niet meer verwaarloost? En wat zorgt er bij jou voor dat het zo blijft?” – Nienke

Verwaarlozen van je type 1 diabetes lijkt soms haast makkelijker dan het goed doen – toch zijn de consequenties van verwaarlozen op de lange termijn vrij heftig. Vandaar ook de reden dat ik alles om heb gegooid. Op een gegeven moment was ik het simpelweg zat om altijd tegen mijn ziekte te vechten. Ik wilde een levensstijl vinden die mijn diabetes juist kon ondersteunen.

Zodoende besloot ik alles om te gooien. En wat bleek: hoe meer ik mijn best deed, des te minder omkijk ik naar mijn diabetes had.  Ja, dat klinkt in eerste instantie natuurlijk enorm tegenstrijdig, maar ik zal het proberen toe te lichten.

Ik zie mijn gezonde keuzes inmiddels niet meer als iets wat ik voor mijn diabetes doe. Ja, in het begin uiteraard wel, maar na een verloop van tijd veranderde dat. Inmiddels maak ik goede keuzes voor mijn algehele gezondheid en daar profiteert ook mijn diabetes van. Natuurlijk kost gezond leven – vooral in het begin – best wat moeite om te implementeren, maar op den duur is dat je standaard en hoef je weer minder om te kijken naar je diabetes. Misschien begrijp je nu beter wat ik bedoel met die tegenstrijdige zin.

Eerst maak je bepaalde keuzes namelijk onder het motto ‘even gezond doen’. Het grappige is echter, dat als je vaker gezond gaat ‘doen’, je op een gegeven moment steeds gezonder zult ‘zijn’. Met andere woorden: je gezonde handelingen worden gezonde gewoontes. Hierdoor kost het minder – of in mijn geval géén – moeite om vol te houden. Vooral wanneer bloedsuikers en de cijfers op de weegschaal je alsmaar blijven stimuleren.

Mijn andere ervaring is dat gezondheid veel – zo niet ALLES – te maken heeft met je zelfbeeld. Hoe jij jezelf ziet, heeft enorme invloed op de keuzes die je maakt. Sluit daarom je ogen en beeld je in dat je het roer omgooit. Hoe zie je jezelf over één jaar: ben je een gezond(er) persoon met mooie bloedsuikers? Of zie je jezelf nog steeds voor je als een ongezond persoon met rommelige bloedsuikers? Mijn ervaring is dat als je jezelf ziet als een ongezond persoon, het best lastig kan zijn om je gedrag te veranderen, met als gevolg een gezondere versie van jezelf.  Hoe wil je dat namelijk doen als je er niet eens een gezonde voorstelling van kunt maken in je hoofd?

De tweede vraag die je jezelf in dat geval moet stellen, is: wat weerhoudt mij ervan om gezondheid te kunnen visualiseren of zelfs realiseren? Waarschijnlijk kom je er dan ineens achter waar het fundamenteel misgaat.

“Succesbeleving op het ene vlak, zorgt voor motivatie andere vlakken.”  

Dingen als roken, drinken, slechte voeding, fysieke inactiviteit of gebrek aan energie kunnen je weerhouden om volgende stappen te zetten. In je hoofd denk je dan bijvoorbeeld: ‘Ik rook toch al, dus dan kan dat derde wijntje ook wel.’ Of de klassieker: ‘Ik ben veel te moe, dus laat dat sporten of gezond koken ook maar zitten.’

De vicieuze cirkel van (on)gezond gedrag
Begrijp me niet verkeerd: ik ken al die gedachten ook van vroeger, maar inmiddels heb ik uitgevonden dat gedachten ook andersom kunnen werken: ‘Ik heb vandaag gesport, dus ik ga nu echt niet roken/ongezond eten/alcohol drinken.’ Of: ‘Ik heb vandaag gezond gegeten, dus ik heb genoeg energie om nog te gaan sporten.’ Je zult merken dat hoe meer goede dingen je doet, des te meer andere goede gewoontes je aanleert. In je hoofd klopt het namelijk niet om enerzijds gezond en anderzijds ongezond te doen.

Bij mij was het het stoppen met roken waarmee mijn sneeuwbal der gezondheid ging rollen. Ik begon daardoor met sporten en ontdekte dat mijn sportprestaties en energiewaardes vooruit gingen door gezonde voeding. Hier reageerde mijn diabetes natuurlijk enorm lekker op, wat tot nog meer motivatie leidde. Op den duur verdwenen praktisch alle slechte eigenschappen die ik eerst in mijn zelfbeeld had. Ik kon mezelf hierdoor op den duur niet meer voorstellen dat ik ooit nog zou roken, drinken of terug zou gaan naar een lui leven met ongezond eten en schommelende bloedsuikers. En dát houdt mij nu op het gezonde pad. Succesbeleving op het ene vlak, zorgt bij mij voor drang en motivatie om het nóg beter te doen op andere vlakken.

En omgekeerd is dat waarschijnlijk ook wat ervoor zorgt dat jij je diabetes verwaarloost. Als het één slecht gaat, is het makkelijk om ook op andere vlakken de moed te laten zakken. Zo ontstaat een vicieuze cirkel van ongezond gedrag. En precies dat maakt het zo lastig om het roer om te gooien.

Hoe pak je het aan?
Begin daarom eerst met het wegnemen van de hordes tussen jou en gezondheid in.  Stap 1: visualiseer je gezondheids-obstakels en schrijf ze allemaal op.  Stap 2: kies de makkelijkste uit en ga daarmee aan de slag. Lukt dat niet? Schakel dan externe hulp in. Als je kleinste obstakel al te lastig is, dan wordt de rest waarschijnlijk nog véél zwaarder. Lukt het wel? Hartstikke fijn. Gebruik dan je die succesbeleving als motivatie je volgende, grotere horde aan te pakken. En voor je het weet, vliegen al je obstakels één voor één het raam uit.

Succesbeleving en je zelfbeeld zijn namelijk je bondgenoten in de strijd tegen slechte gewoontes. Daar komt namelijk alle discipline uit voort om je gezondheid (ofwel je diabetes) op de rails te krijgen én op de rails te houden. Oftewel: denk groot, begin klein en creëer een kettingreactie van gezonde gewoontes.

“Hoe meet jij tijdens het sporten jouw bloedsuikers? Ik kan me namelijk niet indenken dat je steeds even gaat stoppen om in je vinger te prikken.”  – Ria 

Prikken: ja. Stoppen: nee. Het lijkt misschien onmogelijk, maar meestal test ik tijdens het sporten – zonder te stoppen. Oefening baart kunst, dus na 20 jaar diabetes, is testen voor mij net als die Friesche Vlag Breaker reclames van vroeger: ‘t kan altijd en overal tussendoor. Op de fiets, de crosstrainer en zelfs tijdens het hardlopen. Ik zal nooit beweren dat het 100% veilig is en ik zal het ook niemand aanraden, maar dat is wel hoe ik het doe. Tenzij ik het gevoel heb dat ik laag zit, dan neem ik altijd even de tijd. Gewoon voor de zekerheid en mijn veiligheid.

Ook test ik ALTIJD ruim vóór het sporten en meestal weer een paar minuten voordat ik begin. Hierdoor weet ik precies hoe snel en welke kant op mijn bloedsuiker stijgt/daalt. Dit verkleint de kans dat ik plotseling tussendoor moet testen enorm. Bij het hardlopen plan ik het testen echter altijd in. Na 30 minuten rennen, om precies te zijn.  Het is net als autorijden: op een gegeven moment gaat het op automatische piloot.

Eén ding gaat echter nooit wennen of vervelen: de blikken van andere lopers tijdens een hardloopevenement. ‘Wat is hij in hemelsnaam aan het doen?’.

Volg Martyn op Instagram!