TYPE ÉÉÉÉÉN! – Column Anne

”Diabetes kan omgekeerd worden met een goed dieet en voldoende lichaamsbeweging’’ – De persoon die dit zei was geen kapper. Ook geen advocaat, bouwvakker of leraar. Het was een docent op de universiteit, voor een collegezaal bomvol gezondheidswetenschappers-in-spé. Een zaal vol mensen die misschien ooit de zorg voor diabetespatiënten gaan vormgeven. Mensen die misschien een preventiecampagne voor diabetes gaan bedenken. Misschien gaat iemand ooit eilandjes transplanteren, of als medisch psycholoog werken en diabetespatiënten behandelen.

‘’Diabetes kan omgekeerd worden …’’

Terwijl mensen hoogleraren dit soort uitspraken maken, doe ik mijn best om onbegrip rondom type 1 diabetes de wereld uit te werken. Studiegenootjes zien me prikken en spuiten. Ze vragen er zo nu en dan op los, en uit de vragen die ik krijg blijkt soms onbegrip: ”of ik wel suiker mag eten’’, ”of ik vroeger teveel snoep gegeten heb’’, ”of gezonde voeding en sporten niet helpen’’ (en dan loop ik toch écht rond tussen de studenten gezondheidswetenschappen).

Geduldig probeer ik altijd de vragen van anderen te beantwoorden. Ik wil het onbegrip de wereld uit en vind de interesse van anderen meestal fijn en interessant. Ik wil laten zien hoe diabetes eruit ziet en daarom spuit ik overal: midden op straat, in de trein, naast wildvreemden in de collegezaal. Af en toe zet ik zelfs bewust het piepje van mijn bloedsuikermeter extra hard. Allemaal om te laten zien dat ik diabetes heb, zonder dik en/of oud te zijn, want heel regelmatig krijg ik het idee dat dat het gangbare beeld is. Af en toe leidt dat tot leuke gesprekken: een oma die me, terwijl ik spuit, geruststellend zegt dat dat spuiten ”soms gewoon even moet gebeuren’’, waarna ze me vertelt over haar kleinzoon met type 1 diabetes. Een studente in de bieb, die naar me staart terwijl ik mijn bloedsuiker meet, en daarna plotseling zélf een bloedglucosemeter uit haar tas haalt, maar meestal komt er dezelfde reactie: ”Heb je suiker?’’ En het gebeurt niet zelden dat daarna opmerkingen volgen over diëten, suiker eten, voeding, sport, enzovoort.

Ondanks mijn eigen inspanningen blijven er nog steeds heel veel mensen die niet snappen wat type 1 diabetes is. Niet alleen ‘gewone mensen’, maar ook mensen in de zorg. We zien het op het NOS Journaal, waar verzorgenden hypo’s en hypers omdraaien, maar ook hoogleraren op de universiteit maken fouten. Onlangs moest ik bij een enquête naar levensloop en gezondheid de vraag stellen of iemand ‘diabetes’ had. Het antwoord op deze vraag werd gebruikt als indicator voor leefstijl. Belachelijk! Bij mensen met type 1 is er helemaal geen vaststaande relatie met leefstijl, en ook heel veel mensen met type 2 diabetes leven met het stigma ‘dat ze maar wat beter voor zichzelf hadden moeten zorgen’. Oók type 2 kan gewoon een gevolg van veroudering zijn, en oud … dat worden we (als het goed is) allemaal! Daar hoef je niets voor te doen.

Bij dezen wil ik dus ook graag een oproepje doen aan de kennisinstituten van Nederland. Aan de universiteiten, maar ook aan de ziekenhuizen, preventiemedewerkers, de NOS en het Diabetes Fonds. Het liefst schreeuw ik heel hysterisch in jullie oor: TYPE ÉÉÉÉÉÉN. Vermeld alsjeblieft in je uitzending, artikel, nieuwsbericht, enquête, onderzoek of college waar je over praat. Laten we stoppen met het voeden van zo’n stigma. Mensen over één kam scheren is niet netjes.

Als we kinderen met astma zien vragen we ons ook niet af of de kinderen misschien teveel gerookt hebben, terwijl de symptomen van astma vaak lijken op de symptomen van COPD, waarvan roken een belangrijke oorzaak is. Bij type 1 diabetes gebeurt dat wel. Duizenden mensen geloven dat je diabetes krijgt van ‘te veel snoepen’ of ‘ongezond leven’, terwijl leefstijlfactoren SOMS type 2 diabetes veroorzaken.

Diabetes en ongezond leven worden vaak in één ademteug genoemd, alsof het onlosmakelijk met elkaar verbonden is, maar eigenlijk … eigenlijk is het verhaal dus heel wat ingewikkelder. Waar is die nuance heen?