Veerle over voeding – Suiker is vergif

Begin maart verscheen er een enorm artikel in het NRC over dat suiker vergif is (aldus een Amerikaanse kinder-endicrinoloog). Daarin werd de schuld van het ‘feit’ dat we teveel suiker eten bij verschillende partijen gelegd.

Ik zeg hier ‘feit’, want in hetzelfde artikel staat ook dat onderzoek van het RIVM heeft aangetoond dat we gemiddeld per dag 122 gram suiker eten, wat minder is dan het onderzoek in 1989, waarbij we 127 gram suiker per dag aten. Maar, RIVM geeft wel aan dat we deze onderzoeken niet met elkaar mogen vergelijken want er worden andere methoden gebruikt én mensen liegen over hun suikerinname. Hoe dan ook: in het artikel wordt de schuld voor de grote suikerconsumptie gelegd bij diverse partijen. En daarvan is de keuze die jij en ik maken er maar een.

Waar ik mijn vraagtekens bij zet is de opmerking van Jaap Seidell, hoogleraar voeding en gezondheid aan de Vrije Universiteit: ‘het ligt niet aan jou, het ligt aan de omgeving’. Dat is makkelijk, dan leg je het probleem dat de helft van de Nederlanders te dik is voor een deel bij ‘de omgeving’ neer. Terwijl jij toch echt degene bent die wel of niet iets naar binnen duwt.

Begrijp me niet verkeerd: het is belachelijk dat je tegenwoordig ‘klusdrop’ kunt kopen bij de Gamma (want tijdens het klussen moet je drop eten?), en dat bij een tankstation je van alles wordt aangesmeerd wat niks met tanken of je auto te maken heeft. Bij de Kiosk op het station betaal je minder voor een croissantje dan voor een appel, en bij een doodnormale Albert Heijn kun je voor 44 cent een zak chips kopen, terwijl je voor een komkommer 99 cent betaalt. Het is belachelijk. Maar om daarvoor dan de schuld bij ‘de omgeving’ te leggen terwijl niemand in zo’n winkel, kiosk of tankstation tegen jou zegt: ‘eet dit, eet dit, eet dit’. Je bent uiteindelijk zelf verantwoordelijk voor de keuze die je maakt.

Met een klein budget is gezond eten lastig. Want ja, vers fruit en verse groenten zijn nou eenmaal duurder dan zakken chips en rollen koekjes. Maar met groenten en fruit uit de vriezer kun je dat goed opvangen, zeker als je je boodschappen doet bij een Lidl of Aldi. Het is misschien minder lekker, maar dan kun je alsnog een gezonde keuze maken. Ook al werkt de ‘omgeving’ dan misschien niet zo mee.

Als de schuld voor overgewicht of te hoge suikerinname wordt neergelegd bij andere partijen dan degene die de voedingsmiddelen daadwerkelijk eet, verschuiven we dan niet gewoon het probleem? Als iemand echt een kroket wil eten, dan gaat hij of zij daar wel naar op zoek, ook als ie ‘m niet op iedere straathoek kan vinden. En als iemand het idee heeft dat zijn of haar overgewicht niet zijn of haar eigen schuld is – ga je er dan als individu nog wel iets aan doen?

Uiteindelijk ben jij zelf degene die de keuze maakt voor die zak chips of die komkommer, op basis van je eetlust, je portemonnee, je trek en honderd andere factoren. En uiteindelijk ben je ook zelf degene die in de problemen komt omdat je de trap niet meer op of af komt of je veters niet meer kan strikken. Natuurlijk komen daar kosten voor de maatschappij bij (en die zijn aanzienlijk), maar als jij zelf het probleem niet onderkent en er iets aan wil (en kan!) doen – dan verandert er niks.